Hersenen

Hersenen anatomie

De anatomie van de hersenen is ingewikkeld en fascinerend. Het orgaan bestaat uit de grote hersenen, kleine hersenen, en de hersenstam. Elk onderdeel heeft zijn unieke rol en functie. De grote hersenen, of cerebrum, zijn verantwoordelijk voor complexe cognitieve activiteiten zoals denken, leren, geheugen en emotie. De kleine hersenen, of cerebellum, reguleren motorische functies en coördinatie. De hersenstam verbindt het brein met het ruggenmerg en ondersteunt essentiële levensfuncties zoals ademhaling en hartslag.

Grote hersenen

Elk deel van de hersenen heeft een eigen functie. De functie van de grote hersenen is de mogelijkheid om te denken, voelen, zien, praten, proeven en ruiken. Daarnaast hebben de grote hersenen ook de functie om onze emoties, bewustzijn en gedrag te bepalen én sturen ze onze spieren aan.

Kwabben grote hersenen

De grote hersenen bestaan uit verschillende kwabben:

• Voorhoofdskwab: de voorhoofdskwab wordt ook wel de frontaalkwab genoemd. Dit is de grootste kwab van de 4 kwabben van de grote hersenen en het meest geavanceerd. Het regelt onder andere het gedrag en bewustzijn en beschikt over een spraakcentrum. Het spraakcentrum van de frontaalkwab zorgt ervoor dat de taal tijdens de spraak wordt verwerkt.
• Wandbeenkwab: de wandbeenkwab wordt ook wel de pariëtaalkwab genoemd. De wandbeenkwab speelt een rol bij zintuigen en cognitieve functies. Hieronder vallen bijvoorbeeld ruimtelijk inzicht, rekenen en lezen.
• Achterhoofdskwab: de achterhoofdskwab wordt ook wel de occipitaalkwab genoemd. De is de kleinste kwab en speelt een rol bij de mogelijkheid om te kunnen zien.
• Slaapkwab: de slaapkwab wordt ook wel de temporaalkwab genoemd. Door deze kwab kun je mensen onthouden en herkennen en kun je herinneringen weer terughalen.

Kleine hersenen

De functie van de kleine hersenen is eigenlijk een aanvulling op de grote hersenen. De kleinen hersenen hebben als functie om de coördinatie van de spieren te regelen, waardoor we de juiste beweging maken.

Hersenstam

De hersenstam bevindt zich aan het onderste deel van de hersenen. Dit deel is de verbinding van de hersenen met het ruggenmerg. De hersenstam is verantwoordelijk voor onder andere de bloedsomloop, spijsvertering, ademhaling, slaap, reflexen en bewustzijn.

Tussenhersenen

De tussenhersenen (diencephalon) bevindt zich tussen de grote hersenen en de hersenstam. In de tussenhersenen bevinden zich de thalamus en de hypothalamus. De thalamus is verantwoordelijk voor het filteren van prikkels tussen de grote hersenen en het ruggenmerg en regelt impulsen vanuit zintuigen. Herken je dat je - wanneer je diep geconcentreerd bent - je sommige dingen niet meekrijgt? Dat regelt de thalamus. De hypothalamus regelt de homeostase, hieronder vallen onder andere de temperatuur, honger, dorst en de bloeddruk. Ook is de hypothalamus de verbinding van het zenuwstelsel en het hormoonstelsel. Doordat de hypothalamus contact kan maken met de hypofyse, worden de verschillende hormonen aangemaakt.

Hersenhelften

De hersenen bestaan uit verschillende onderdelen, die je kunt opdelen in 2 helften: de linker- en de rechterhersenhelft. Wist je dat deze elkaar niet nodig hebben om te kunnen functioneren? Meestal is één van deze twee helften dominant, bij veel mensen is dit de linkerhersenhelft, waar meestal ook het spraakcentrum zich bevindt. De linkerhersenhelft bestuurt niet het linker deel van het lichaam, maar het rechter deel. Dit geldt ook voor de rechterhersenhelft, die dus het linker deel van je lichaam bestuurt. Ondanks dat ze elkaar niet nodig hebben om te kunnen functioneren, werken ze wel nauw samen om ons in staat te stellen om complexe taken uit te voeren. De linkerhelft is vaak betrokken bij logisch denken en taal, terwijl de rechterhelft meer gericht is op creativiteit en intuïtie.

Hersenkamers

De hersenen hebben 4 hersenkamers (ventrikels hersenen). Deze ventrikels zijn gevuld met hersenvocht, ook wel liquor genoemd. Dit zorgt ervoor dat je hersenen beschermt zijn tegen schokken, dat de hersenen de juiste temperatuur hebben en dat afvalstoffen worden afgevoerd.

Zenuwcellen

In hersenen zit witte stof en grijze stof. In grijze stof zitten zenuwcellen en cellichamen. In witte stof zitten de uitlopers (axonen) van de eerdergenoemde zenuwcellen.

Cruciale onderdelen en hun functies

• Hersenstam: Dit onderdeel van het brein regelt vitale levensfuncties zoals hartslag, ademhaling en slaap.
• Limbisch systeem: Bestaande uit de hippocampus, amygdala, en thalamus, speelt dit systeem een cruciale rol in onze emoties, gedrag en langetermijngeheugen.
• Hippocampus: Essentieel voor geheugen en leren. Dit onderdeel helpt bij het coderen van nieuwe herinneringen en speelt een rol bij ruimtelijke oriëntatie.
• Thalamus: Dient als de hoofdschakelkamer van sensorische informatie, die zintuiglijke gegevens filtert en doorstuurt naar geschikte gebieden in de hersenen.
• Hypothalamus: Reguleert vitale lichaamsfuncties zoals temperatuur, honger, dorst en het hormonale systeem.

De hersenen zijn rijk aan bloedvaten en slagaders die essentieel zijn voor de toevoer van zuurstof en voedingsstoffen. Een netwerk van bloedvaten zorgt ervoor dat elke cel van de hersenen goed gevoed wordt, wat cruciaal is voor de gezonde werking van dit orgaan.

Beroertes in de hersenen

Een beroerte is een ernstige medische aandoening die optreedt wanneer de bloedtoevoer naar een deel van de hersenen wordt onderbroken of verminderd, waardoor hersencellen binnen enkele minuten beginnen af te sterven door een gebrek aan zuurstof en voedingsstoffen. Er zijn twee hoofdtypen beroertes: het herseninfarct en de hersenbloeding.

Herseninfarct

Het herseninfarct, ook bekend als een ischemische beroerte, is het meest voorkomende type en is verantwoordelijk voor ongeveer 87% van alle beroertes. Het ontstaat wanneer een bloedstolsel een slagader blokkeert of wanneer er een vernauwing is in de slagaders die bloed naar de hersenen voeren. Dit leidt tot een verminderde bloedtoevoer naar de hersenen en kan permanente schade veroorzaken. Risicofactoren voor een herseninfarct omvatten hoge bloeddruk, diabetes, roken en bepaalde hartziekten.

Lees meer over een herseninfarct

Hersenbloeding

Een hersenbloeding, of hemorragische beroerte, treedt op wanneer een bloedvat in de hersenen barst, wat leidt tot een interne bloeding. Dit kan de omringende weefsels beschadigen en leidt tot verhoogde druk in de schedel, wat zeer gevaarlijk is. Oorzaken van een hersenbloeding kunnen onder meer hoge bloeddruk, aneurysma's, arterioveneuze malformaties, of hoofdletsel zijn.

Lees meer over een hersenbloeding